Thiết kế đồ họa

Design Thinking là gì? Quy trình xây dựng Design Thinking đột phá

Design Thinking là một phương pháp sáng tạo được áp dụng để giải quyết các vấn đề phức tạp. Cách tiếp cận này không chỉ được ưa chuộng bởi các doanh nghiệp lớn trên toàn cầu như Pepsi, Nike, Apple, Google, Uber hay Facebook, mà còn được chú trọng để phát triển năng lực lãnh đạo cho nhân sự. Hãy cùng Megaweb tìm hiểu chi tiết hơn về Design Thinking là gì qua bài viết dưới đây nhé!

1. Design Thinking là gì?

Design Thinking hay Tư duy thiết kế, là một khung mô hình được phát triển để hỗ trợ việc tạo ra các giải pháp cho các vấn đề cụ thể. Phương pháp này cho phép chúng ta đánh giá một cách toàn diện vấn đề và áp dụng tư duy sáng tạo để đạt được một giải pháp tối ưu nhất. Đây là một công cụ vô cùng hữu ích trong việc xử lý những vấn đề phức tạp, đặc biệt là những vấn đề mà thông tin không rõ ràng hoặc không chắc chắn.

Cho dù vấn đề đó đơn giản hay phức tạp, đặc biệt là những vấn đề trừu tượng và khó dự đoán, tư duy thiết kế vẫn có thể giúp bạn tìm ra giải pháp. Bằng cách sâu rộng hiểu biết về các khía cạnh liên quan đến con người, và tiếp cận với thực tế thông qua tư duy hình ảnh và các phương pháp thử nghiệm.

2. Ví dụ về Design Thinking

Một ví dụ xuất sắc về "Design Thinker" là nhà phát minh của Thomas Edison. Mọi người đều biết ông là người đã phát minh ra chiếc bóng đèn điện. Nhưng ít ai biết rằng ông cũng đã đóng góp vào việc phát triển hệ thống mạng lưới điện và truyền tải điện. Sự quan trọng của hai yếu tố này là không thể phủ nhận, bởi nếu không có chúng, chiếc bóng đèn sẽ không thể thực sự hữu ích.

Điều đặc biệt về Edison là khả năng của ông trong việc hình dung rõ ràng những gì người dùng muốn, cần và sẽ sử dụng phát minh của ông như thế nào. Do đó, ông đã xây dựng mọi thứ xung quanh những nhu cầu đó, giải quyết các vấn đề cụ thể mà người dùng đang phải đối mặt thông qua một hệ thống toàn diện thay vì chỉ là những phát minh riêng lẻ, không liên kết.

Cách tiếp cận của Edison là một ví dụ tiêu biểu cho cái mà ngày nay chúng ta gọi là "Design Thinking". Nếu coi design thinking là một phương pháp, thì phương pháp này nhấn mạnh vào sự đổi mới, thiết kế sản phẩm dựa trên nhu cầu của con người.

Ví dụ về Design Thinking

3. Vì sao nên sử dụng Design Thinking?

Tư duy thiết kế thực sự là một yếu tố không thể thiếu đối với các doanh nghiệp hiện nay, bởi doanh nghiệp sẽ bị tụt hậu nếu sản phẩm của họ không đáp ứng được nhu cầu của thị trường tại thời điểm hiện tại. Có một số lợi ích cơ bản của Design Thinking như sau:

Tập trung vào các vấn đề hiện tại cần giải quyết: Mục tiêu chính của tư duy thiết kế là đưa ra các giải pháp có ích để phát triển sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp, từ đó đáp ứng được nhu cầu mua hàng của người tiêu dùng. Design Thinking giúp tiếp cận và giải quyết các vấn đề một cách nhanh chóng, tập trung vào việc giải quyết những vấn đề cốt lõi bằng cách đánh giá chúng từ nhiều góc độ khác nhau.

Tận dụng tư duy nhóm hiệu quả: Bằng cách sử dụng nhóm tư duy đa ngành, Design Thinking khuyến khích việc đóng góp ý kiến từ nhiều nguồn, tăng cường sự liên kết giữa các nhân viên, và thúc đẩy khả năng tư duy sáng tạo cho mỗi cá nhân. Điều này giúp doanh nghiệp vượt ra khỏi các hạn chế của tư duy hẹp chỉ dựa trên một lĩnh vực, và tạo ra nhiều giải pháp mới dựa trên sự kết hợp của kinh nghiệm và chuyên môn của cả nhóm.

Sự thấu hiểu với người dùng: Mục tiêu chính của Design Thinking là hiểu biết sâu sắc về người dùng, giúp các doanh nghiệp nhận biết được nhu cầu mua hàng hiện tại của họ. Từ đó, họ có thể điều chỉnh và cải tiến sản phẩm, dịch vụ của mình sao cho phù hợp nhất với nhu cầu của khách hàng.

Thúc đẩy khả năng sáng tạo của nhân viên: Trong một doanh nghiệp, khả năng sáng tạo của nhân viên là vô cùng quan trọng. Design Thinking giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các ý tưởng mới và giải pháp sáng tạo, từ đó đem lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp trên mọi lĩnh vực.

4. 5 Bước trong quy trình Design Thinking

Bước 1: Empathize - Thấu hiểu

Trong giai đoạn này, mục tiêu chính là hiểu sâu hơn về vấn đề đang được giải quyết. Để đạt được điều này, việc đặt câu hỏi để xác định các yếu tố liên quan là cần thiết. Công cụ được sử dụng trong giai đoạn này là 5-Whys và câu hỏi của Kipling.

5-Whys là một công cụ hữu ích để tìm ra nguyên nhân cốt lõi. Bắt đầu từ một câu hỏi "Tại sao" ban đầu, chúng ta có thể tiếp tục đào sâu vào nguyên nhân bằng cách đặt thêm các câu hỏi "Tại sao" cho đến khi chúng ta đạt được nguyên nhân cốt lõi của vấn đề.

Câu hỏi của Kipling giúp thu thập dữ liệu một cách toàn diện về không gian, thời gian, con người và cách thức. Điều này được thực hiện bằng cách trả lời các câu hỏi "What, Where, When, Who, How".

Bước 2: Define - Xác định

Sau khi đã hiểu rõ các vấn đề, bước tiếp theo là biết cách trình bày một cách rõ ràng, và tư duy để ưu tiên lựa chọn các vấn đề nào nên được giải quyết, và kỳ vọng nào cần phải được đáp ứng. Bởi vì tài nguyên của mỗi doanh nghiệp là có hạn, không thể giải quyết được tất cả mọi vấn đề cùng một lúc. Công cụ được sử dụng trong bước này là Fishbone diagram.

Fishbone diagram là một biến thể của Mindmap, được sử dụng đặc biệt trong việc giải quyết vấn đề. Mô hình này được dùng để trình bày lại các dữ liệu đã được liệt kê từ bước đầu tiên. Cách thức trình bày của Fishbone diagram như sau: Mỗi "đầu xương cá" là một nguyên nhân (cause) - được tìm ra thông qua 5-Whys. Tiếp theo, trên mỗi nhánh của "xương cá" sẽ là các yếu tố được đặt câu hỏi trong Kipling's questions.

Thực tế, nhiều vấn đề có sự kết nối lẫn nhau và có mối quan hệ nhân quả. Vì vậy, việc tìm ra các mẫu số chung của các vấn đề là vô cùng quan trọng. Điều này sẽ giúp bạn nhận ra sự kết nối giữa các yếu tố, đồng thời nhận biết nguồn lực hỗ trợ và các bộ phận chủ chốt phụ trách liên quan.

Như vậy, chúng ta đã hoàn thành một sơ đồ tương đối hoàn hảo với các yếu tố chính được liệt kê rõ ràng cùng với các ý bổ trợ toàn diện. Bước tiếp theo là nghĩ ra các ý tưởng để giải quyết các nguyên nhân cốt lõi đã được xác định.

5 Bước trong quy trình Design Thinking

Bước 3: Ideate - Tạo ra ý tưởng cho các giải pháp

Đây là giai đoạn hấp dẫn nhất trong quá trình thực hiện Design Thinking. Tại đây, chúng ta tập trung vào việc tạo ra ý tưởng mới dưới sự hỗ trợ của nhóm và làm thế nào để đưa ra những ý tưởng độc đáo và hiệu quả. Công cụ được sử dụng trong giai đoạn này là Brainstorming.

Brainstorming là một công cụ rất phổ biến được sử dụng trong các cuộc họp nhóm tại công ty hoặc trong các hoạt động nhóm. Tuy nhiên, thường xuyên, các buổi brainstorming gặp phải những vấn đề như ý tưởng phân tán, không liên quan đến vấn đề cần giải quyết, hoặc có quá nhiều ý kiến trái chiều. Để đảm bảo sử dụng công cụ Brainstorming một cách hiệu quả nhất, cần thực hiện các bước sau:

Warm up and Explain problem: Giới thiệu vấn đề và trình bày mô hình Fishbone diagram để mọi người có thể hiểu rõ các thông tin quan trọng. Điều này rất quan trọng để đảm bảo rằng ý tưởng được tạo ra sẽ hướng đến giải quyết các vấn đề cốt lõi.
Present rules: Thông báo luật thảo luận cho mọi người. Trong quá trình brainstorming, chỉ có một quy tắc duy nhất là không phê phán bất kỳ ý tưởng nào được đưa ra.
Call for ideas: Mọi người viết tất cả các ý tưởng trong đầu của họ lên một tờ giấy. Mục tiêu là thu thập càng nhiều ý tưởng càng tốt, không quan trọng đến chất lượng hay độ chính xác của ý tưởng ở bước này.
Discussion: Tại đây, mọi người sẽ dán các ý tưởng lên bảng theo từng nhóm, mỗi nhóm chứa các ý tưởng có liên quan hoặc tương tự nhau. Sau đó, tiến hành thảo luận từng nhóm ý tưởng và chọn ra 1-2 ý tưởng tốt nhất trong nhóm đó. Đây là thời điểm để đưa ra nhận xét và suy luận tự do. Những ý tưởng gây tranh cãi sẽ được tách riêng.
Evaluation: Sau khi chọn ra các ý tưởng phù hợp, bước này sẽ tiến hành đánh giá một lần nữa để chọn ra những ý tưởng tốt nhất để đưa ra giải pháp. Những ý tưởng gây tranh cãi và không thống nhất sẽ được loại bỏ. Mục tiêu của bước này là chọn ra 1-2 ý tưởng hoặc một nhóm ý tưởng phù hợp và tốt nhất.

Như vậy, một buổi brainstorming sẽ đạt hiệu quả cao nhất thông qua quy trình và phương pháp rõ ràng, xuất phát từ hai bước Empathize và Define. Gần như, vấn đề sẽ được giải quyết đến mức tối ưu ở giai đoạn này.

Bước 4: Prototype - Trực quan hoá

Đây là giai đoạn mà bạn biến các ý tưởng của mình thành hiện thực thông qua việc tạo ra các mô hình hoặc sản phẩm mẫu, nhằm tìm kiếm các giải pháp tốt nhất cho từng vấn đề đã được xác định trong 3 bước trước.

Các sản phẩm mẫu tại giai đoạn này có thể là các sản phẩm thức uống (nếu bạn hoạt động trong lĩnh vực F&B), các bản demo khóa học (nếu làm trong lĩnh vực đào tạo và huấn luyện),...

Qua việc nghiên cứu, kiểm tra và phát triển dựa trên trải nghiệm và nhu cầu của khách hàng, doanh nghiệp sẽ loại bỏ dần các sản phẩm không đạt yêu cầu. Ở giai đoạn này, doanh nghiệp sẽ nhận thức được những hạn chế và các vấn đề hiện hữu của sản phẩm rõ ràng hơn, từ đó không ngừng cải tiến sản phẩm để mang lại giá trị tốt hơn cho khách hàng.

Bước 5: Test - Kiểm tra

Đây là bước cuối cùng trong quy trình 5 bước, nhưng trong thực tế của quá trình Design Thinking, bước này thường được lặp đi lặp lại. Trong suốt giai đoạn này, việc liên tục thử nghiệm và thu thập phản hồi từ người dùng là rất quan trọng để tiếp tục cải tiến sản phẩm, dịch vụ và cách giải quyết các vấn đề.

Phản hồi chính là yếu tố quyết định để phát triển và hoàn thiện giải pháp, bởi vì một giải pháp có thể phù hợp trong một thời điểm nhất định nhưng lại trở nên không hiệu quả vào thời điểm khác.

Do đó, các chủ doanh nghiệp cần tiếp tục theo dõi và thích nghi với thực tế, đảm bảo thực hiện các thay đổi phù hợp để tạo ra những sản phẩm thực sự chất lượng và có khả năng giải quyết các vấn đề của khách hàng.

Sau khi đọc bài viết này, chắc chắn bạn đã hiểu rõ về khái niệm Design Thinking là gì rồi phải không? Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho doanh nghiệp của bạn. Xin cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết từ Megaweb, hãy chia sẻ nó với mọi người xung quanh nhé!