Markdown là gì? Các cú pháp sử dụng markdown là gì?

Markdown được sử dụng rộng rãi để định dạng văn bản thông qua việc tạo danh sách, tiêu đề, chữ in đậm và nhiều tính năng khác. Ngôn ngữ đánh dấu này được ưa chuộng và hỗ trợ đa dạng cho người dùng. Hãy cùng Megaweb tham khảo ngay ngay markdown là gì, lợi ích và cú pháp sử dụng markdown nhé!

1. Markdown là gì?

Markdown là một ngôn ngữ đánh dấu văn bản đã tồn tại từ lâu với cú pháp đơn giản và dễ hiểu. Markdown đã thu hút sự chú ý của nhiều người và trở nên phổ biến. Được sáng tạo vào năm 2004 bởi John Gruber, Markdown đã trở thành một lựa chọn phổ biến cho việc định dạng văn bản.

Hiểu đơn giản, markdown là một ngôn ngữ đánh dấu được sử dụng để chuyển đổi văn bản thô thành mã HTML. Ngôn ngữ này cung cấp khả năng sử dụng các ký tự đặc biệt như dấu hoa thị, dấu số, gạch dưới và dấu gạch ngang trong cú pháp Markdown thay vì sử dụng mã HTML trực tiếp. Cú pháp Markdown này sau đó sẽ tự động chuyển đổi thành mã HTML tương ứng.

Sự khác biệt giữa việc sử dụng Markdown và trình soạn thảo WYSIWYG (What You See Is What You Get) là rõ ràng. Trong các ứng dụng như Microsoft Word hoặc Google Docs, bạn thường click vào các nút trên thanh công cụ để định dạng văn bản và thấy ngay kết quả. Ngược lại, Markdown không hoạt động theo cách đó, trừ một số trường hợp đặc biệt như Obsidian. Khi sử dụng Markdown, bạn thêm cú pháp Markdown trực tiếp vào văn bản để xác định phần nào sẽ được định dạng khác biệt.

Ví dụ, để tạo một tiêu đề, bạn thêm dấu thăng (#) phía trước (ví dụ: # Tiêu đề cấp một). Hoặc để in đậm đoạn văn bản, bạn thêm hai dấu sao (**) trước và sau nó (ví dụ: văn bản này in đậm). Việc làm quen và sử dụng thành thạo cú pháp Markdown có thể mất một thời gian. Tuy nhiên, khi bạn đã quen, bạn sẽ nhanh chóng thấy "nghiện" và trải nghiệm những lợi ích tuyệt vời mà nó mang lại, giống như tôi đã trải qua.

2. Cách thức hoạt động của markdown là gì?

Khi tạo văn bản bằng Markdown, nó sẽ được lưu dưới dạng một tệp văn bản thuần (plain text) với phần mở rộng .md hoặc .markdown.

Để hiển thị nội dung của tệp Markdown dưới dạng HTML hoàn chỉnh, bạn cần một ứng dụng có khả năng xử lý file Markdown. Nếu không, tệp chỉ sẽ hiển thị nội dung văn bản thuần như khi mở bằng Notepad trên Windows hoặc Textedit trên macOS.

Khi sử dụng phần mềm hỗ trợ Markdown như Obsidian, Visual Studio Code, MarkText, và các ứng dụng tương tự, tệp Markdown sẽ được hiển thị dưới dạng HTML, giống như giao diện web. Bạn có thể in nó hoặc chuyển đổi thành các định dạng khác như PDF, docx, và nhiều định dạng khác.

3. Tại sao nên sử dụng markdown?

Lý do hàng đầu để sử dụng Markdown là bởi vì nó viết dễ và nhanh chóng. Người dùng không cần phải học HTML, chỉ cần đọc qua các ví dụ của Markdown về các định dạng phổ biến, sau đó có thể sử dụng các định dạng tương tự như trong HTML.

Mặc dù HTML rất phổ biến và được sử dụng rộng rãi trên Internet, từ website đến email, nhưng điểm yếu của HTML là nó không thân thiện với người dùng nếu họ không muốn nói là cú pháp khá khó hiểu và rối rắm đối với người mới. Số lượng thẻ trong HTML cũng là một thách thức cho những người mới tham gia học.

Vì vậy, Markdown ra đời để đơn giản hóa HTML, chỉ tập trung nhiều hơn vào việc viết. Markdown được chọn làm ngôn ngữ đánh dấu chính trên nền tảng GitHub. Gần đây, nó trở nên phổ biến hơn trong lĩnh vực website và các blogger, nhờ tính gọn nhẹ, đơn giản và dễ học, dễ hiểu của nó.

4. Những lợi ích mà việc sử dụng markdown mang lại

Với sự dễ dàng, khả năng hiểu, và nhiều lợi ích mà Markdown mang lại, nó thường được ứng dụng trong nhiều tình huống như sau:

Email: Trong trường hợp cần gửi nhiều email trong một ngày, việc định dạng riêng có thể mất nhiều thời gian và công sức. Tuy nhiên, tích hợp Markdown vào quá trình này có thể làm cho công việc trở nên đơn giản hơn. Bạn có thể sử dụng tiện ích Markdown-here.com, được tích hợp trên các trình duyệt như Chrome, Safari và Firefox. Để sử dụng tiện ích này, bạn chỉ cần tải xuống và kích hoạt nó trên trình duyệt, sau đó nhấp vào biểu tượng trên thanh công cụ và chọn Markdown Toggle.

Danh sách công việc (To-do list): Với danh sách các công việc cần hoàn thành, nhiều ứng dụng sử dụng Markdown để hỗ trợ người dùng, ví dụ như Hashify.me. Ứng dụng này cho phép bạn định dạng danh sách công việc bằng cú pháp Markdown, giúp bạn hoàn thành nhanh chóng và dễ dàng.

Wiki cá nhân: Trong trường hợp muốn lưu trữ các tệp cá nhân, mục nhật ký, hoặc ghi chú trên wiki cá nhân, có một số tiện ích sử dụng Markdown mà bạn có thể thử như TiddlyWiki.com và MoinMo.in. Trong đó, TiddlyWiki.com là phổ biến và được sử dụng rộng rãi hơn. Cả hai đều cung cấp tài liệu hướng dẫn chi tiết, giao diện thân thiện, và các tiện ích bổ sung hữu ích để giúp bạn mở rộng chức năng của wiki cá nhân.

5. Những cú pháp sử dụng markdown là gì?

Hãy cùng xem qua một số định dạng phổ biến trong văn bản sử dụng Markdown. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các cách định dạng này có thể khác nhau và phụ thuộc vào phiên bản cụ thể của Markdown mà bạn đang sử dụng.

Văn bản in nghiêng - in đậm

Người dùng có thể làm cho một đoạn văn bản nghiêng bằng cách đặt chúng trong các dấu hoa thị. Sử dụng cặp hoa thị đôi hoặc thay thế bằng cặp gạch dưới để làm cho đoạn văn bản trở nên đậm. Cuối cùng, cú pháp cơ bản có thể được thực hiện như sau:

*văn bản cần in nghiêng* | __văn bản cần in đậm__

Sau đó sẽ có hiển thị như sau: văn bản in nghiêng | văn bản in đậm

Tiêu đề Heading

Các tiêu đề (heading) trong Markdown tương tự như HTML, từ heading h1 đến h6 có thể được tạo bằng cách thêm một số lượng tương ứng dấu thăng (#) vào đầu dòng. Mỗi ký tự # tương ứng với một cấp heading khác nhau, ví dụ: 1 dấu # sẽ là h1, 2 dấu # là h2, và cứ như vậy. Tuy nhiên, để mã nguồn trở nên dễ đọc, không nên sử dụng quá 3 dấu thăng. Cuối cùng, cú pháp cơ bản có thể thực hiện như sau:

## This Is Heading 2

Here’s some text under the H2 heading. Next, we’ll have an H3.

### Here’s Heading 3

More text here!

Sau đó văn bản hiển thị tương ứng như sau:

Chỉ mục danh sách

Để định dạng một đoạn văn bản thành danh sách với các dấu gạch đầu dòng trong Markdown, người dùng sử dụng ký tự hoa thị (*), và tương ứng với số lượng dấu cách để các ý sẽ được lùi thêm vào 1 cấp. Cuối cùng, cú pháp có thể thực hiện như sau:

*Cấp 1.1

*Cấp 1.2

*Cấp 1.2.1

*Cấp 1.2.2

*Cấp 1.3

*Cấp 1.3.1

*Cấp 1.3.2

*Cấp 1.3.2.1

*Cấp 1.3.2.2

Đoạn danh sách hiển thị sẽ là:

Cấp 1.1

Cấp 1.2

• Cấp 1.2.1

• Cấp 1.2.2

Cấp 1.3

• Cấp 1.3.1

• Cấp 1.3.2

• Cấp 1.3.2.1

• Cấp 1.3.2.2

Nếu muốn đánh chỉ mục số cho danh sách thì bạn sử dụng một số và một dấu chấm như sau:

1. Mục 1

2. Mục 2

3. Mục 3

Sau đó hiển thị sẽ tương ứng như vậy ra bên ngoài màn hình

Siêu liên kết

Thêm siêu liên kết Hyperlink trong Markdown cũng khá đơn giản, đặt alt text trong một cặp ngoặc vuông [] và liên kết đặt trong cặp ngoặc tròn () với cú pháp:

[link facebook](https://facebook.com)

Link hiển thị sẽ là: link facebook

Hình ảnh

Cách thức thêm ảnh trong Markdown cũng gần giống với cú pháp thêm siêu liên kết ở trên: Bắt đầu bằng kí tự dấu chấm than (!), đặt alt text trong cặp [] và đường dẫn hình ảnh trong dấu (), cú pháp như sau:


Khối mã và trích dẫn

Đối với một trích dẫn khối, người dùng có thể mở đầu với ký hiệu như sau:

> “Tôi nghĩ rằng những chiếc máy tính thật tuyệt vời”

Kết quả văn bản sẽ là: “Tôi nghĩ những chiếc máy tính thật tuyệt vời”

Nếu muốn dùng một khối mã được định dạng trước đó, để giữ nguyên văn bản hãy sử dụng đặt khối đó trong cặp dấu huyền (“) như sau:

`Đây không phải định dạnh in đậm **định dạng** trong Markdown`

Văn bản kết quả sẽ là: Đây không phải định dạnh in đậm **định dạng** trong Markdown

Escape character và những thẻ nội tuyến

Đôi lúc, những ký tự định dạng trong Markdown có thể sẽ tác động đến nhứng gì mà người dùng đang định viết. Ví dụ như viết cụm “*việc làm*” mà cần giữ nguyên cặp dấu hoa thị (**), thì bạn cần sử dụng dấu gạch chéo ngược ( escape character) trước một ký tự hoa thị (*) để giữ nguyên định dạng như sau:

• Đây là *việc làm* cần thiết.
• Đây là \*việc làm\* cần thiết.

Kết quả văn bản sẽ là:

Đây là việc làm cần thiết.

Đây là *việc làm* cần thiết.

Với những từ cần định dạng riêng nhưng không thể tìm được cú pháp Markdown, bạn cũng có thể sử dụng các thẻ HTML trong văn bản Markdown đó. Ví dụ, trong markdown không có định dạng gạch dưới, bạn có thể cú pháp như sau:

VD: Đây là định dạng gạch dưới.

Kết quả sẽ hiển thị: Đây là định dạng gạch dưới.

6. Markdown được dùng ở đâu?

Như đã tiết lộ trước đó, Markdown có thể được sử dụng ở mọi nơi, trên mọi thiết bị và trên bất kỳ nền tảng hệ điều hành nào hiện có. Dưới đây là một số ví dụ:

• Ứng dụng soạn thảo tài liệu: Như Google Docs, Confluence, và nhiều ứng dụng khác.
• Phần mềm ghi chú: Như Obsidian, Notion, Evernote, Bear, và nhiều ứng dụng khác.
• Trình soạn thảo văn bản Markdown:Ví dụ như MarkText (mã nguồn mở, miễn phí, có trải nghiệm sử dụng thú vị).
• Viết blog/tạo website:Có thể sử dụng plugin trên WordPress để hiển thị Markdown, sử dụng Jekyll và Github page để tạo website tĩnh, và nhiều cách khác.
• Diễn đàn: Reddit là một ví dụ điển hình.
• Lập trình:Github, Gitlab và các dịch vụ git khác, Hugging Face, Read the Docs, và nhiều nơi khác trong lập trình.
• Phân tích dữ liệu:Jupyter Notebook, Jupyter Lab, Visual Studio Code (VSC), Foam (một extension trên VSC, quản lý ghi chú, tương tự như Obsidian).
• Chat GPT, Bing Chat, Google Bard:Tất cả các mô hình ngôn ngữ AI hiện tại đều hỗ trợ việc sử dụng Markdown để định dạng câu trả lời.

Kết luận:

Có thể thấy, markdown là một ngôn ngữ định dạng văn bản hữu ích và trực quan hơn so với việc sử dụng HTML. Khả năng định dạng tốt, đơn giản về cú pháp và đặc biệt là dễ hiểu, tiết kiệm thời gian. Đó là những điểm làm hài lòng không chỉ lập trình viên mà còn những người ngoài ngành trong các công việc cần thiết!

Vậy là Megaweb đã chia sẻ đến bạn những thông tin xoay quanh về markdown là gì, các cú pháp sử dụng cơ bản và lợi ích markdown mang đến cho người dùng. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp đến bạn những thông tin bổ ích và cần thiết nhất nhé!